تاریخچه برگزاری نمایشگاه
تاریخچه نمایشگاه ها در ایران و برگزاری آنها
نمایشگاه‌ها به عنوان یک ابزار مهم برای معرفی محصولات و خدمات، تاریخچه‌ای طولانی و غنی در ایران دارند. در این مقاله به بررسی تاریخچه برگزاری نمایشگاه ها در ایران و تحولات آنها خواهیم پرداخت.
آغاز برگزاری نمایشگاه‌ها در ایران
برگزاری نمایشگاه‌ها در ایران به زمان‌های بسیار دور برمی‌گردد. در گذشته، نمایشگاه‌ها عمدتاً در کنار بندرهای بزرگ و شهرهای مهم که در مسیر کاروان‌ها قرار داشتند، برگزار می‌شدند. به‌علاوه، در مسیرهای بازرگانی همچون جاده ابریشم که از ایران می‌گذشت، نمایشگاه‌ها به عنوان فضایی برای تبادل کالا و فرهنگ ایجاد می‌شدند.
نمایشگاه‌های دوره صفویان و قاجار
در دوره صفویان، اولین نشانه‌های برگزاری نمایشگاه‌ها به شکل بازارهای موقت در شهر اصفهان پدیدار شد. این رویدادها به نوعی شبیه به نمایشگاه‌های امروزی بودند و فرصتی برای معرفی کالاها و محصولات مختلف فراهم می‌کردند.
با ورود به دوره قاجار، به کوشش عباس میرزا نمایشگاهی بزرگ در تبریز برگزار گردید که در آن دستاوردهای ایرانی به نمایش گذاشته شد. این نمایشگاه نه‌تنها محلی برای نمایش کالاهای داخلی بود، بلکه بازرگانانی از کشورهای روسیه و عثمانی نیز در آن حضور داشتند.
حضور ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی
شرکت ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی برای اولین بار در سال ۱۸۵۱ در نمایشگاه کاخ بلورین لندن (Crystal Palace) انجام شد. بر اساس گزارش‌ها، با فراخوان امیر کبیر، صنعتگران ایرانی در این نمایشگاه شرکت کردند و کالاهایی نظیر پارچه‌های قلمکار، فرش، صنایع دستی، کاشی و انواع خشکبار را به نمایش گذاشتند. این رویداد نقطه عطفی در تاریخ نمایشگاه‌ها در ایران محسوب می‌شود و زمینه‌ساز ارتباطات بین‌المللی در زمینه تجارت و صنعت بوده است.
تحولات پس از انقلاب اسلامی
در سال ۱۳۴۳، قانون تشکیل شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی تصویب شد. این قانون به توسعه و برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی در ایران کمک کرد. در سال ۱۳۴۸، نمایشگاه بین‌المللی آسیایی با مشارکت ۳۳ کشور در تهران برگزار گردید. این نمایشگاه‌ها به مرور زمان به محلی برای تبادل تجربیات و فناوری‌ها میان کشورهای مختلف تبدیل شدند.
پس از برگزاری سه نمایشگاه آسیایی، در سال ۱۳۵۲، نخستین نمایشگاه بین‌المللی تهران برگزار شد. تا سال ۱۳۷۹، ۲۶ نمایشگاه بین‌المللی بازرگانی در تهران برگزار گردید و از سال ۱۳۸۰ به بعد، برگزاری نمایشگاه‌ها به صورت تخصصی ادامه یافت.
تاریخچه نمایشگاه‌ها در ایران نشان‌دهنده تحولات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی این کشور است. از نمایشگاه‌های اولیه در دوره صفویان و قاجار تا برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی در عصر حاضر، این رویدادها همواره نقش مهمی در معرفی محصولات و خدمات، تبادل فرهنگی و تجاری و گسترش روابط بین‌المللی ایفا کرده‌اند. با توجه به پیشرفت‌های اخیر و برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی، ایران به عنوان یک مرکز مهم در زمینه نمایشگاه‌ها در منطقه شناخته می‌شود و همچنان به توسعه و گسترش این رویدادها ادامه می‌دهد.
در ادامه می‌توانید تصاویری از اولین نمایشگاه بین‌المللی ایران در سال ۱۳۴۸ و بازدید سران و مقامات کشورهای مختلف از غرفه کارخانه صنعتی شاهرخی را مشاهده کنید:
تاریخچه برگزاری نمایشگاه در جهان
در جدول زیر می توانید اولین نمایشگاه های اجرا شده در جهان را به تفکیک، مشاهده فرمائید :
| تاریخ | نام نمایشگاه | کشور | شهر | موضوع | مکان | بازدیدکننده به میلیون | کشورهای شرکت کننده |
| ۱۸۵۱ | نمایشگاه بزرگ | بریتانیا و ایرلند | لندن | صنعت همه کشورها | the crystal palace | ۶ | ۲۵ |
| ۱۸۵۵ | نمایشگاه جهانی\پاریس بین المللی | فرانسه | پاریس | زراعت، صنعت و هنر | Palais d'industrie Bordeaux Wine classification | ۵ | ۲۵ |
| ۱۸۶۲ | نمایشگاه بین المللی | بریتانیا و ایرلند | لندن | صنعت و هنر | ۶ | ۳۹ | |
| ۱۸۶۷ | نمایشگاه جهانی\بین المللی پاریس | فرانسه | پاریس | زراعت، صنعت و هنر | Champ de Mars | ۴٫۵ | ۴۲ |
| ۱۸۷۳ | Weltausstellung 1873 Wien | اتریش – مجارستان | وین | فرهنگ و آموزش | Rotunde | ۹٫۵ | ۳۵ |
| ۱۸۷۶ | نمایشگاه صد ساله | آمریکا | فیلادلفیا | هنر، کارخانجات و محصولات معدنی و خاک | Centennial Arboretum Telephone Heinz Ketchup | ۸ | ۳۵ |
| ۱۸۷۸ | نمایشگاه جهانی\نمایشگاه بین المللی پاریس | فرانسه | پاریس | تکنولوژی های جدید | Statue of Liberty Telephone Braille | ۱۱ | ۳۶ |
| ۱۸۸۰-۱۸۸۱ | نمایشگاه بین المللی ملبورن | ویکتوریا استرالیا | ملبورن | هنر، کارخانجات، زراعت، صنعت و محصولات همه کشورها | Royal Exhibition Buildings & Carlton Gardens | ۱٫۵ | ۳۳ |
| ۱۸۸۸ | نمایشگاه جهانی بارسلون | اسپانیا | بارسلون | صنعت هنر | Arc de Triomf Columbus Monument | ۱٫۷ | ۳۰ |
تهیه و تدوین : نگاه سبز آگرین